The Construction Site without Supervisor Part 4 : Roof Deck

Blog ฉบับนี้ ขอกล่าวถึงเรื่องการก่อสร้างหลังคาคอนกรีตเสริมเหล็กหรือเรียกว่าดาดฟ้า หลายคนอาจจะไม่ทราบว่าตามมาตรฐานสากลหลายฉบับรวมทั้งมาตรฐานวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ได้กำหนดว่าอย่างน้อยความหนาของพื้นคอนกรีตหลังคาต้องหนาไม่น้อยกว่า 12 ซม ก๊ด้วยเหตุผลหลายประการ ดังนี้
การหล่อคอนกรีตหนาขนาดนี้ อย่างน้อยพื้นคอนกรีตก็ไม่ตกท้องช้าง เป็นเหตุให้เวลาฝนตกลงมาน้ำขังเจิ่งนองบนผิวบนคอนกรีต พอนานวันเข้าน้ำที่ขังอยู่ก็ค่อยๆซึมเข้าไปในเนื้อคอนกรีตตามรอยโพร่ง ซึ่งธรรมชาติของคอนกรีตจะมีลักษณะเป็นโพรง (Porous properties) เมื่อปริมาณน้ำซึมผ่านเข้าไปในเนื้อคอนกรีตมาก และซึมลงสู่ผิวเหล็กเสริม หากก๊าซออกซิเจนเข้าไปร่วมด้วย คราวนี้ก็เกิดปฎิบัติการร่วมด้วยช่วยกัน ความชื้น รวมกับ เหล็ก และอากาศออกซิเจน ก็จะเกิดสนิมในเหล็ก จึงมักเห็นพื้นดาดฟ้าเกิดรอยสนิมของเหล็ก อยู่เสมอหลายครั้ง

Fenn Designers; Geerati Tiasiri

2

การที่คอนกรีตหนา ก็จะช่วยป้องกันความร้อนที่แผ่ลงมาโดยตรงจากแสงอาทิตย์ แต่อย่างไรก็ไม่สามารถป้องกันได้ทั้งหมด เนื่องจากความร้อนสามารถแผ่ความร้อนจากบนดาดฟ้าลงสู่ห้องข้างใต้ดาดฟ้าได้อยู่ดี หากมีการถ่ายเทความร้อนภายในห้องอย่างเหมาะสมพื้นหนาๆ ของดาดฟ้าก็จะป้องกันความร้อนได้อย่างดี
การป้องกันไฟดีขึ้น คอนกรีตเสริมเหล็กมีคุณสมบัติเป็นโครงสร้างทนไฟที่ดีอยู่แล้ว การที่พื้นหนาขึ้น การป้องกันไฟ ก็จะมีมากขึ้น
ดังนั้น หากบ้านท่านสร้างเป็นอาคารคอนกรีตเสริมเหล็กและมีดาดฟ้า ต้องแน่ใจว่าผู้รับเหมาเทคอนกรีตดาดฟ้าหนาอย่างน้อย 12 ซม
อีกประการสำคัญประการหนึ่งที่ควรอย่างยิ่งที่จะต้อง ตรวจสอบดูในระหว่างการก่อสร้าง สอบถามผู้รับเหมาก่อนการเทคอนกรีตว่า จัดการกับระบบระบายน้ำและระบบป้องกันน้ำรั่วซึมบนดาดฟ้าอย่างไร อย่างน้อยควรประกอบด้วย
พื้นคอนกรีตจะต้องมีความลาดเอียงไปสู่ช่องระบายน้ำ ( Roof drain) ความลาดเอียงอย่างน้อย 1:200 งงแล้วสิว่า 1:200 จะตรวจวัดได้อย่างไร? ในทางเทคนิดหมายถึง ในระยะ 200 เมตร ระดับลดลง 1 เมตร หรือระยะ 10 เมตร ระดับลดลง 5 ซม ถ้าจะดีลดลง 10 ซม ยิ่งดี น่าจะวัดได้ง่ายขึ้นแล้ว
ช่องระบายน้ำ (roof drain) ควรมีขนาดใหญ่ สำหรับท่อระบายน้ำขนาด ศก อย่างน้อย 3 นิ้ว พร้อมมีอุปกรณ์ช่องรับน้ำติดตั้ง ซึ่งมีหลายรูปแบบ ดูรูปด้านซ้ายด้านล่างประกอบ แต่ที่นิยมใช้มากก็เป็นรูประฆังคว่ำเพราะถึงแม้นมีใบไม้มาปิดก็ยังสามารถระบายน้ำออกทางด้านข้างช่องระบายน้ำนี้ได้

Fenn Designers; Geerati Tiasir

Fenn Designers; Geerati Tiasiri

ส่วนสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม ถึงแม้นว่า ทำให้หลังคาลาดเอียงแล้ว เสริมเหล็กอย่างถูกต้องตามหลักวิชาการแล้ว อย่างไรเสียก็ต้องป้องกันอีกส่วนหนึ่งเพิ่มเติมนั่นคือการเสริมป้องกันด้วยวัตถุกันซึม โดยทำได้ 2 ขั้นตอน ขั้นตอนแรกเป็นสารเคมีผสมกับคอนกรีตในขณะเทคอนกรีต เป็นวิธีการที่ถูกหลักวิชา แต่ด้วยยังไม่มั่นใจอายุการทำงานของสารเคมีกันซึมดังกล่าว ส่วนใหญ่จึงทำการป้องกันขั้นตอนที่สองเพิ่มเติม ด้วยวัสดุกันซึมบนผิวคอนกรีตอีกชั้นหนึ่ง ซึ่งวัสดุปูผิวกันซึม มีมากมายหลายแบบ ทั้งเป็นแผ่นยางมะตอยสังเคราะห์(Bituminous Sheet) มาติดบนผิวคอนกรีต มีทั้งชนดมีกาวในตัว และลนไฟให้ผิวยางมะตอยเยิ้มออกมาติดผิวคอนกรีต (touch on) หรือ แบบสารพลาสติกสังเคราะห์เป็นแผ่นมาติด หรือชนิดของเหลวที่มีความยืดหยุ่นสูง(Polyurethane polymer) นำมาทาบนผิวคอนกรีต ซึ่งแต่ละชนิดต้องทำการติดตั้งให้ถูกต้องตามคำแนะนำของผู้ผลิตจึงจะได้ผลดี

Fenn Designers; Geerati TiasiriFenn Designers; Geerati Tiasiri

ส่วนสำคัญอีกส่วนหนึ่งของหลังคาดาดฟ้านี้ คือ การป้องกันความร้อนโดยตรงสู่หลังคา ซึ่งทำได้หลายวิธี ดังนี้
พื้นกันแดด (Solar slab) อาจจะเป็นแผ่นคอนกรีตที่อนุญาตให้ความร้อนไหลออก ไม่แผ่ความร้อนลงไปบนคอนกรีตชั้นดาดฟ้า หรือผ่านลงไม่มากนัก ดูรูปข้างล่างซ้ายมือ หรืออีกวิธีที่บ้านเรานิยมคือ เกลี่ยหินกรวดบนดาดฟ้า ตามรูปด้านขวามือ

Fenn Designers; Geerati TiasiriFenn Designers; Geerati Tiasiri

ทาสีสะท้อนความร้อน (Ceramics paint) ป้องกันแสงแดดและความร้อน ในตอนกลางวัน
ซึ่งมีหลายสีให้เลือก โดยทั่วไปมักใช้สีโทนขาว

Fenn Designers; Geerati Tiasiri
ทำหลังคาเบาๆคลุม อาจปลูกต้นไม้เลี้อย บนหลังคา (Roof cover or Trellis)

Fenn Designers; Geerati TiasiriFenn Designers; Geerati Tiasiri

ปลูกต้นไม้ทำสวนหย่อม บนดาดฟ้า (Roof garden)
Fenn Designers; Geerati TiasiriFenn Designers; Geerati Tiasiri